Wat houdt deconnecteren precies in?

Deconnectie van het werk houdt in dat werknemers buiten de overeengekomen werktijd afstand nemen van het werk. Ze moeten met andere woorden meldingen van werk gerelateerde e-mails en berichten kunnen uitschakelen of negeren zonder zich daar schuldig over te voelen. Je mag er als werkgever dus niet meer zomaar vanuit gaan dat je werknemers ook na de uren al dan niet bewust of onbewust met het werk bezig zijn.

Waarom is deconnectie zo belangrijk?

Even vlug nog je mails controleren voor het slapengaan of tijdens het weekend vlug nog even een taak afwerken. Het lijkt onschuldig en verwaarloosbaar. Toch kan het op lange termijn grote gevolgen met zich meebrengen. Je kan jezelf de vraag stellen of constant verbonden zijn met het werk wel gezond is. Het kan voor meer stress zorgen of erger, tot een burn-out leiden.

De invoering van het recht op deconnecteren is het logische gevolg van een steeds meer gedigitaliseerde samenleving. Deze digitalisering zorgt ervoor dat de grens tussen werk en privé meer en meer vervaagt. Er komen alleen maar communicatiekanalen bij die het eenvoudiger maken om werk op te volgen in je vrije tijd. Daarom is het extra belangrijk om over deconnectie te waken.

De voordelen van deconnecteren

Deconnecteren van het werk heeft voor zowel de werknemer als voor jou als werkgever meerdere voordelen. Na de uren of tijdens het weekend het werk helemaal kunnen loslaten zorgt ervoor dat werknemers hun hersenen helemaal kunnen laten recupereren. Hierdoor zullen ze het werk terug fris en gemotiveerd kunnen aanvatten.

Naast fitte en gemotiveerde werknemers zal deconnectie ook leiden tot nieuwe inzichten. Door even uit het werk te zijn, kijk je nadien vaak met een vernieuwde blik naar bepaalde problemen. Over het algemeen zal op tijd deconnecteren er dus voor zorgen dat de productiviteit en de tevredenheid van je werknemers zal toenemen.

Tips om te deconnecteren

1. Ga in overleg met je werknemers

Het is niet voor elke werknemer even gemakkelijk om te deconnecteren. De oorzaken hiervan verschillen van persoon tot persoon. Je kan deze pas volledig begrijpen door in gesprek te gaan met je werknemers en ze goed te leren kennen. Zo kom je te weten hoe zij bijvoorbeeld de werkdruk ervaren en of ze voldoening halen uit hun werk. Tijdens deze gesprekken kan je ook naar de ambities van de werknemers vragen. Op basis van de input van alle werknemers kan je vervolgens een beleid op maat uitstippelen.

2. Maak duidelijke afspraken

Het kan soms gebeuren dat een team niet verder kan zonder de juiste informatie van iemand die op dat moment niet aan het werk is. Uiteraard moet het de norm zijn om niemand te storen in zijn of haar vrije tijd. Maar in uitzonderlijke situaties kan het dus soms nodig zijn. Maak daarom duidelijke afspraken met je werknemers over in welke situatie ze toch iemand mogen storen en op welke manier. Baken daarbij duidelijk af wat als dringend kan worden bestempeld en wat niet. Zo voorkom je frustraties tussen werknemers onderling.

3. Geef het goede voorbeeld

Wil je dat je werknemers de regels rond deconnectie naleven? Dan is het belangrijk dat je zelf het goede voorbeeld geeft. Dit doe je niet enkel door deconnectieregel te respecteren maar ook door actief ontspanning te voorzien voor je werknemers. Plan algemene momenten in waarop werknemers samen even kunnen pauzeren tijdens de werkdag. Denk bijvoorbeeld aan samen lunchen of een korte wandeling. Neem zelf ook op gepaste momenten eens een pauze. Zo geef je het goede voorbeeld en toon je dat voldoende rust en ontspanning onderdeel is van de bedrijfscultuur.

4. Zorg voor voldoende focus

Het is niet altijd voor iedereen even gemakkelijk om zich te focussen op een bepaalde taak. Zorg er daarom voor dat je het voor werknemers zo eenvoudig mogelijk maakt. Dit kan doormiddel van stiltemomenten. Dit zijn momenten waarop werknemers in stilte aan een bepaalde taak kunnen werken zonder gestoord te worden. Koptelefoons kunnen hier een handig instrument bij zijn. Door deze aan te bieden aan je werknemers kunnen ze naar hun favoriete muziek luisteren terwijl het voor de collega’s duidelijk is dat deze persoon even niet gestoord kan worden. Daarnaast kan je ook een stilteruimte voorzien waar werknemers zich kunnen installeren voor optimale concentratie.

5. Digiloze pauzes

Wanneer je werknemers stimuleert om pauze te nemen zorg je het best dat ze deze weg van schermen nemen. Scrollen op sociale media is niet de beste optie als pauze. Een pauze weg van schermen zorgt er namelijk voor dat ze nadien weer fris aan het werk kunnen.

Het recht op deconnectie

Zoals we eerder reeds aanhaalden ging op 1 april 2023 het recht op deconnectie in. Voor bedrijven met 20 werknemers of meer is het verplicht om in een cao of het arbeidsreglement afspraken te maken over deconnectie. Deze relatief nieuwe maatregel maakt deel uit van de arbeidsdeal die de federale regering in juni 2022 overeenkwam.

Concreet moet de cao of het arbeidsreglement volgende zaken bevatten:

• Concrete regels met betrekking tot het recht van werknemers om buiten hun reguliere werkuren niet bereikbaar te zijn.
• Instructies voor het gebruik van digitale tools om de rustperiodes, verlof, privéleven en familieleven van werknemers te waarborgen.
• Trainingen en bewustmakingscampagnes voor zowel werknemers als leidinggevenden over het gebruik van digitale tools en de risico’s die gepaard gaan met overmatige connectiviteit.

Bij de bedrijven waar het recht op deconnectie is ingevoerd is er een positief effect voelbaar op de balans tussen werk en privé. Ook de gezondheid, het welzijn en de algemene werktevredenheid van de werknemers gaat er dankzij deconnectie op vooruit. Een belangrijke voorwaarde is wel dat de invoering gepaard gaat met bewustmaking, opleiding en doeltreffende maatregelen die deconnectie effectief stimuleren. Dit moet afgestemd worden op de specifieke werkomgeving.